23ste Vlaams Congres van Leraars Wetenschappen

De Vlaamse Olympiades voor Natuurwetenschappen komen eraan!

Na de succesvolle Olympische zomerspelen in Tokio mochten ook Vlaamse leerlingen uit het secundair onderwijs medailles ontvangen. In totaal behaalden zij 4x brons en 1x een eervolle vermelding op de internationale wetenschapsolympiades.

Opnieuw gaan wij op zoek naar afgetraind talent in de wetenschappen. De besten van de Vlaamse olympiades worden afgevaardigd naar de internationale wetenschapsolympiades. Dit jaar zijn er tickets te bemachtigen naar Armenië (biologie), China (chemie), Wit-Rusland (fysica) en Frankrijk (geografie).

Daarnaast is er een prijzenpot van +/- 25.000 EUR die over de 5 olympiades wordt verdeeld (de 5e olympiade is de JON).

Laat je leerlingen het olympische gedachtegoed ervaren in de natuurwetenschappen en schrijf ze in voor de preselecties op www.vonw.be.

Nog geen toegangscode? Contacteer info@vonw.be.

VLIZ Educatie lanceert een nieuwe scholenwedstrijd rond het thema ‘Klimaat en de oceaan’.

Zij bieden materiaal aan rond zes onderwerpen: koolstofcyclus, oceaanverzuring, zeespiegelstijging, dalend zuurstofgasgehalte, soortenverschuiving en oceaancirculatie. Deze zijn geschikt voor de tweede en derde graad secundair onderwijs.

Door opdrachten en experimenten uit te voeren en het thema écht te doen leven in de klas, bereid je je leerlingen optimaal voor op de escape room op het einde van het traject.

Aan de wedstrijd zijn prachtige prijzen verbonden.

De registratiedeadline is 31 oktober 2021.

MEER INFO

Het European Solar Telescope (EST) project organiseert een internationale wedstrijd voor secundaire scholen genaamd “De zon in een oogopslag”. Leerlingen van 14 tot 16 jaar oud en vanuit heel Europa worden uitgedaagd om een infografiek te creëren over een onderwerp dat verband houdt met onze ster en zo de EST Solarpedia, een vrij toegankelijke educationele hulpbron over de zon, te helpen uitbouwen.

Groepen van 4 studenten uit de studiejaren die overeenkomen met de leeftijden 14 tot 16 jaar kunnen deelnemen onder begeleiding van een leerkracht.

De twee beste ontwerpen winnen een reis naar Tenerife (Canarische Eilanden, Spanje) om de Teide Sterrenwacht en de Europese zonne-telescopen die daar uitgebaat worden, te bezoeken! De derde prijs is een H-alpha zonne-telescoop.

MEER INFO

Het is niet evident om online gratis degelijke handboeken te vinden. Nog minder evident is het om aan open source materiaal te geraken, dat je bovendien voor onderwijsdoeleinden - mistbronvermelding - vrij mag gebruiken.

Dankzij openstax™, een initiatief van RICE-University, worden ons enkele mogelijkheden aangereikt. Zo vinden we op hun website in de categorie ‘Science’ naast boeken over algemene biologie ook complete handboeken microbiologie en fysiologie.

Ook de collega’s met uren chemie of fysica worden niet op hun honger gelaten; zij kunnen er snuisteren bij ‘Chemistry’ of bij ‘Physics’.

Onze collega’s van de VLA (Vereniging leraars aardrijkskunde) houden op 9 oktober 2021 hun jaarlijks congres met ditmaal als thema “Ruimtebewust in de aardrijkskundeles”.

Voor de vierde keer op rij een  wordt een actueel geografisch thema aan mogelijke didactische uitvoering in de klas gekoppeld.  

Het congres heeft hierdoor een sterke professionele meerwaarde; je beleeft er een dag waar niet alleen de inhoudelijk-wetenschappelijke en didactische nascholing centraal staat maar ook contacten tussen leerkrachten versterkt worden.

MEER INFO + INSCHRIJVEN

Leerkrachten wiskunde, wetenschappen, informatica, fysica, biologie en chemie alsook TA's en TAC's richten het 'Overlegplatform STEM-LEERKRACHTEN' op

De verschillende verenigingen van deze leerkrachten sloegen de handen in elkaar met enkele populaire online communities en richtten samen het Platform STEM-leraren op.

De nieuwe eindtermen leggen hen – tot hun vreugde – op de onderlinge samenhang van hun vakken te onderwijzen. Dat vraagt om nieuwe methodieken en manieren van lesgeven. Vakoverschrijdend samenwerken is voortaan essentieel.

Leerkrachten geven aan dat het onduidelijk is hoe de nieuwe aanpak het best kan gebeuren. Onze leerkrachten zijn immers opgeleid voor één of twee vakken en nog niet voor de samenhang ervan. Ze moeten daarom de kans krijgen zich snel en grondig bij te scholen en de samenhang tussen de STEM-disciplines beter naar onze leerlingen te kunnen overbrengen.

Het Overlegplatform STEM-leerkrachten wil alvast het voortouw nemen in het slaan van bruggen tussen de verschillende STEM-disciplines en wil het professionaliseren van STEM-leerkrachten hoog op de agenda zetten.

MEER INFO

Het European Learning Laboratory for the Life Sciences (ELLS) van het European Molecular Biology Laboratory (EMBL) is geen onbekende voor ons. In maart postten we hier reeds een bericht over hun activiteiten waaronder het geven van virtuele opleidingscursussen in verband met moleculaire biologietechnieken in de klas.

Van 20 september tot 3 oktober plannen ze een nieuwe Engelstalige cursus voor leerkrachten S.O. met als titel "The CRISPR revolution: genomen editing in basic research and beyond".

De opleiding behandelt de diverse aspecten van aanpassingen van het genoom en de CRISPR-Cas-technologie die in modern biowetenschappelijk onderzoek wordt gebruikt. De manier waarop dit in de klas kan behandeld worden komt ruimschoots aan bod.

De cursus is gratis en de werklast is zo ontworpen dat hij past in de agenda van een drukke leerkracht. De uiterste datum voor inschrijving is 6 september 2021.

MEER WETEN

Normaal zou EOES (EUSO) 2021 plaatsvinden in Szeged (Hongarije), maar door de COVID-perikelen werd overgeschakeld op een plan-B, waarbij de olympiade op hetzelfde tijdstip fysiek doorging in elk deelnemend land.

De vragen, evenals bepaalde grondstoffen en materialen, werden geleverd door Hongarije, maar de lokale verantwoordelijken moesten instaan voor de praktische realisatie. De talrijke contacten met Hongarije verliepen via mail en Zoom-meetings

Een Vlaams en een Franstalig team nam in Brussel deel aan deze Europese wetenschapsolympiade. Het Vlaamse team bestond uit Thomas Buysse (K.A. Voskenslaan - Gent), Stef Husken en Arne Van Moere (beiden van K.A. Ekeren).

De Belgische ploeg had reden om een (virtueel) feestje te bouwen want zowel Vlaanderen als Wallonië behaalden zilver op deze toch wel moeilijke competitie.

MEER WETEN

Sinds de start van de industriële revolutie oefent de mens een sterke invloed uit op het globale klimaat door de verbranding van fossiele brandstoffen. Grote hoeveelheden CO₂, die eerder voor miljoenen jaren zaten weggestopt in de aardkorst, komen zo in een recordtempo in de atmosfeer terecht. Daar zorgt dit broeikasgas voor de ons wel bekende opwarming van het klimaat.

De oceaan heeft de voorbije 200 jaar ongeveer de helft van de door de mens uitgestoten CO₂ geabsorbeerd en mildert zo de opwarming van het klimaat. Maar een oceaan die CO₂ opneemt, wordt zuurder.

Via een aantal experimenten, opgesteld door de medewerkers van PlaneetZee en uitgewerkt in een complete lesmodule, maken de leerlingen kennis met oceaanverzuring. Deze experimenten staan los van elkaar.

MEER WETEN

Comuniqué van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde Antwerpen

Beste dierenliefhebbers,

Met pijn in het hart kondigen we de definitieve sluiting van onze reptielenzoo aan. De lange verplichte sluiting door corona, aanhoudende hoge vaste kosten, uitdagingen qua infrastructuur en een onzekere toekomst leidden tot deze moeilijke beslissing. Het welzijn van onze dieren komt natuurlijk op de eerste plaats. De meer dan 200 reptielen krijgen allemaal een nieuwe thuis. Een deel van hen wordt opgevangen in ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. De experten van ZOO Antwerpen zullen hun verhuis in goede banen leiden.

Bedankt voor jullie talrijke bezoekjes aan onze unieke reptielenzoo en voor jullie steun, ook in deze moeilijke tijden. Hou het veilig en zorg goed voor elkaar.

Ben je zot van wetenschappen? Ga je graag op onderzoek? Biedt de natuur je een bron aan inspiratie? Ben je creatief en ontwerp je graag? Dan is STEAM-UP! zeker iets voor jou en je gezin, je klas of je collega’s.

Vertrek van een speels maar concreet probleem en ga op onderzoek in de natuur. Neem gericht waar, leef je in en krijg inzicht in wat de natuur je te bieden heeft.

Maak je eigen ontwerp en ga aan de slag met tal van natuurlijke vindmaterialen. Benieuwd of jouw ontwerp het probleem oplost.

MEER WETEN

Lessen over de eigen streek worden nu nog boeiender en nog relevanter! Samen met Arteveldehogeschool en de Vlaamse regionale zenders bouwde Het Archief voor Onderwijs 30 unieke collecties boordevol regionaal beeldmateriaal. Zo maken leerlingen van de tweede en derde graad basisonderwijs kennis met de cultuur, geschiedenis, landschappen en natuur van hun eigen provincie aan de hand van lokale videofragmenten.

De tien Vlaamse regionale zenders stellen als contentpartner van meemoo, Vlaams instituut voor het archief, materiaal uit hun archieven ter beschikking op Het Archief voor Onderwijs. De docenten lerarenopleiding van Arteveldehogeschool - cofinancierder van dit project - zorgden voor de nauwkeurige selectie in functie van de leerplandoelen en eindtermen. Een samenwerking om trots op te zijn!

Goed nieuws dus voor leerkrachten lager onderwijs op zoek naar inspiratie. En reden genoeg om het even in de spotlight te zetten, ook bij jullie. Verspreid het nieuws dus gerust wijd en zijd en deel deze hapklare nieuwsberichten en de videoreportage die ook te zien zal zijn op de regionale zenders.

Vragen over dit project? Aarzel niet contact op te nemen met Leen De Bruyn, Projectmanager Onderwijs.

Volgend bericht geldt enkel voor leden!

Samen met jullie lidkaart kregen jullie één gratis toegangsticket tot ZOO Antwerpen, één gratis toegangsticket tot ZOO Planckendael en één gratis toegangsticket tot ZOO Serpentarium (dat sinds enkele jaren ook onder de koepel van KMDA zit).

Zoals jullie via diverse nieuwsbulletins konden vernemen, openen ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael terug op 13 februari 2021 met enkel de buitenruimtes. Het Serpentarium is tot nader order nog niet geopend want enkel binnenruimte.

Iedereen dient wel op voorhand te reserveren

Hoe gaat dit in zijn werk?

Stap 1:

• Surf naar ZOOantwerpen.be of ZOOplanckendael.be.
• Klik op ‘Reserveer je bezoek’
• Klik in de 2de alinea op ‘Vraag hier een code aan!’. Deze code heb je nodig om een tijdsslot te reserveren
• Vul het formulier in en noteer VOB – lidkaart + lidnummer. Klik op “insturen”.
• Je krijgt een bevestigingsmail met code.
• Opgelet: slechts 1 reservatie per aanvraag mogelijk; voor elke volgende persoon moet je opnieuw reserveren.

• Surf (opnieuw) naar ZOOantwerpen.be of ZOOplanckendael.be.
• Klik op ‘Reserveer je bezoek’.
• Kies de dag en uur van je bezoek in de kalender (een beetje naar onder scrollen)
• Vul de code uit de bevestigingsmail in per persoon.
• Jouw bezoek is bevestigd!

• Je meldt je aan de kassa aan met de bevestiging van de reservatie én je lidkaart. De tickets die je van ons ontvangen hebt, zijn enkel geldig samen met de VOB-lidkaart. Vergeet ook niet dat je identiteitskaart eveneens verplicht moet getoond worden samen met de VOB-lidkaart.
• Korting/voordeel wordt toegekend en tickets worden afgeleverd.
• Het bezoek kan beginnen!

Ben je als leerkracht vaak op zoek naar beeld- en geluidsmateriaal voor je lessen? Dan hebben we een goede tip voor jou: het Archief voor Onderwijs is een handige gratis beeldbank vol Vlaams audiovisueel materiaal, geselecteerd voor en door leerkrachten.

In het voorjaar van 2021 zijn er gratis online vormingen waar je lesinspiratie kan opdoen of waar je leert werken met de nieuwe leerlingenruimte voor het secundair onderwijs.

Klik HIER voor meer info en om in te schrijven.


 

Zoals we in ons vorig berichtje (Oceaancirculatie) reeds aankondigden heeft PlaneetZee, de educatieve website van het Vlaams Instituut voor de Zee, enkele nieuwe lesmodules gelanceerd.

De laatste in de reeks is 'Een oceaan vol plastic'.

Plastic is een product dat niet weg te denken is uit ons leven. Via een aantal proeven maken leerlingen kennis met de eigenschappen van plastic en met de milieuproblemen hieraan gelinkt.

De verscheidenheid aan proeven (biologie, chemie, fysica, aardrijkskunde, natuurwetenschappen, wiskunde) maakt dit onderwerp uitermate geschikt om vakoverschrijdend te werken.

MEER WETEN

PlaneetZee, de educatieve website van het Vlaams Instituut voor de Zee, ondergaat een vernieuwingsoperatie! Met gloednieuwe lespakketten worden een aantal actuele hot topics, zoals de link tussen klimaat en oceaan of plastic, aangekaart.
Werkbundels, achtergrondinformatie, videomateriaal en meer zijn een zegen voor de leerkracht.

Met 'Oceaancirculatie' lanceerden ze een nieuwe lesmodule. Dat deze immense bewegende watermassa’s ons klimaat beïnvloeden is voor leerlingen niet altijd duidelijk. Door te experimenteren met de dichtheid en temperatuur van water bouwen leerlingen zelf inzicht op in de wereldwijde, thermohaliene oceaancirculatie, én maken ze de link met de opwarming van het klimaat.

Wat zit erin voor jou?

• Een overzicht van de bereikte leerplandoelstellingen
• Uitgebreide achtergrondinformatie over het thema
• Een werkbundel voor de leerlingen
• Ondersteunend videomateriaal

Meer dan een jaar werk heeft het Walter Deconinck gekost om een verklaring samen te sprokkelen voor de Nederlandstalige benamingen van 250 zwammen die in onze streken voorkomen (meer speciaal de omgeving van Kortrijk).

Een analoge prestatie heeft hij reeds geleverd met de verklaring van de Nederlandstalige plantennamen van veel voorkomende kruiden, struiken en bomen (zie jaarboeken VOB van 2011, 2012, 2013 en 2014).

Zijn volledige tekst over de zwamnamen kan je HIER downloaden.

Voor het Jaarboek 2021 hebben wij - samen met de auteur - een aangepaste en geïllustreerde tekst samengesteld voor de namen van de 50 meest voorkomende zwammen in de streek van Kortrijk. In mei kunnen onze leden het resultaat bewonderen.

De volledig vernieuwde versie van het boek Microscopie als hobby is eindelijk beschikbaar: 212 bladzijden interessante informatie, volledig in kleur, met veel illustraties én in kwalitatieve offsetdruk. Het boek is een publicatie van het Koninklijk Antwerps Genootschap voor Micrografie (KAGM)

Klik HIER voor een afdruk van het voorblad en enkele binnenbladzijden.
 
Het boek is te koop voor 18 euro en er zijn twee mogelijkheden om het in uw bezit te krijgen:
 
1.  via verzending met een totaalprijs, inclusief verpakking en verzending van 25 euro binnen België, voor Nederland 32 euro
Bestelling via kagm@microscopie.be (met uw adresgegevens) en overschrijving van 25 euro op rekeningnummer
BE10 7350 0474 4904
van 
KAGM, per adres Sint-Franciscusberg 28, 3060 Bertem
Geef een seintje wanneer de betaling is gebeurd.
 
2.  via afhaling bij één van onderstaande adressen na telefonische afspraak en na betaling van 18 euro cash (gepast geld bij afhaling graag !), of overschrijving van 18 euro op rekeningnummer:
BE10 7350 0474 4904
van 
KAGM, per adres Sint-Franciscusberg 28, 3060 Bertem
Geef dan een seintje via mail wanneer de betaling is gebeurd én de vermelding waar u het boek afhaalt, en u ontvangt een mail die u kan tonen bij afhaling als betalingsbewijs.
 
Nederlanders kunnen het boek eventueel ook in Nederland ophalen en betalen (18 euro) bij onze zustervereniging NGVM na afspraak via: secretaris@ngvm.nl
 
De afhaaladressen in België:
 
Frank Van Campen, Albert Dickschenstraat 42, 2610 WILRIJK. Tel. 0487 52 40 46 
(vancampen.frank@gmail.com)
 
Dora De Cremer, Mosthoevendreef 3, 2970 SCHILDE. Tel. 0485 63 84 80
(doradecremer@telenet.be)
 
Joris Vermeylen, Leuvensesteenweg 398, 3070 KORTENBERG. Tel. 0479 42 70 06
(joris.vermeylen@telenet.be)
 
Jef Schoors, Sint-Franciscusberg 28, 3060 BERTEM. Tel 0497 400 739
(jefschoors@telenet.be)
 
Veel leesplezier !

In het Museum voor Natuurwetenschappen te Brussel kan je sinds begin september terecht in een totaal gerenoveerde galerij voor een nieuwe permanente tentoonstelling met als thema 'Levende Planeet'.

Op een oppervlakte van 2 000 m² vind je meer dan 850 specimens (van giraf over koala tot bladluis), 3D-modellen die je mag aanraken, visuele media en geluidsfragmenten, die je op een speelse, interactieve en educatieve manier tonen wat biodiversiteit is.

De galerij beslaat 3 niveaus, waarbij op elk niveau verschillende aspecten van de biodiversiteit behandeld worden.

MEER INFO

Ben je klaar met het bekijken van alle afleveringen van La Casa de Papel, The Walking Dead, 24 en House of Cards, dan hebben we ter afwisseling een geknipte film voor jou in aanbieding: Human Nature.

De term 'geknipt' is hier wel letterlijk te nemen, gezien de film een prachtige documentaire is over de ontdekking en de werking van het CRISPR/Cas-9 complex, een systeem dat prokaryoten ontwikkeld hebben als verdedigingsmechanisme tegen virussen.

Dankzij CRISPR/Cas-9 beschikken de wetenschappers over een middel om met uiterste precisie wijzigingen aan te brengen in DNA, m.a.w. zeer gericht knip-en-plakwerk in de genetische informatie.

De makers van de film zijn erin geslaagd alle belangrijke wetenschappers die een rol hebben gespeeld in het CRISPR-verhaal aan het woord te laten. Hierbij worden niet alleen de mogelijkheden van de techniek belicht om erfelijke afwijkingen de wereld uit te helpen maar wordt er ook ingegaan op de ethische vragen die een CRISPR-behandeling kan oproepen.

Alvorens de film te bekijken raden we je aan eerst nog even "de CRISPR/Cas9 saga", het laatste hoofdstuk van 'Mijlpalen in de genetica' (VOB-Jaarboek 2019), te lezen. Het zal je zeker helpen om de film nog meer naar waarde te schatten.

Bekijk de trailer van 'Human Nature'

Een mooi schoolproject : "Ga op zoek naar de mineralogische straten in uw buurt en bouw er een verhaal rond" : aardrijkskunde, scheikunde, natuurkunde, geschiedenis én taalkunde samengebundeld !

Inspiratie hiervoor vind je op http://straat.mineralogie.be/, een nieuwe website gelanceerd door de Mineralogische Kring Antwerpen (MKA)

Nieuwe informatie door de leerlingen verzameld of voorbeelden van succesvolle schoolprojecten kunnen op de straten-website gepubliceerd worden.

Een idee voor straatnamen die verwijzen naar een biologisch onderwerp?

Oh ja, 'Zinkvalstraat' refereert hier niet aan 'zink' maar aan 'zinkval of sincfal', een gebied van stroomgeulen, zandplaten, schorren en eilanden…

Al 22 jaar publiceert WWF het ‘Living Planet Report’ (LPR), een tweejaarlijks rapport dat de laatste wetenschappelijke data bundelt om de staat van de wereldwijde biodiversiteit globale natuur en de impact van de mens hierop in kaart te brengen. Wil je de staat van de wereldwijde biodiversiteit ontdekken? Lees hier het nieuwe LPR 2020

Voor het eerst heeft men nu de situatie in België op dezelfde manier geëvalueerd, wat resulteerde in een 'Belgisch LPR' dat je HIER kan downloaden (pdf).

Brightlab is een nieuw initiatief van RVO-Society en richt zich tot STEM-leerkrachten.

Via stimulerend, krachtig en innoverend STEM-onderwijs wil men de jongeren klaarstomen voor de uitdagingen van de 21ste eeuw.

Brightlab geeft hoofdzakelijk navormingen voor leerkrachten. Daarnaast worden ook e-learning modules en verhuur van educatief materiaal aangeboden.

MEER INFO

Biodiversiteit is een subtiel evenwicht tussen jou en al het leven op aarde.

Zonder biodiversiteit is er geen leven op aarde. De biodiversiteit gaat met rasse schreden achteruit, en dus ook de vruchten die we ervan plukken. De luchtkwaliteit gaat achteruit. Voedingsmiddelen worden schaarser en duurder. Nieuwe ziektes en epidemieën duiken op.

De voorbije 40 jaar verdween 60% van alle wilde dieren.

Als we niet dringend actie ondernemen voor biodiversiteit, gaan we allemaal de dieperik in.
HIER lees je wat jij kan doen.
De planeet dankt jou alvast van harte.

Dankzij de versoepeling van de coronamaatregelen kunnen de musea opnieuw bezoekers toelaten. Zo ook het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel.

Houd er wel rekening mee, dat je niet zomaar het museum kan binnenwandelen. Je dient op voorhand je ticket(s) te reserveren en de parking is enkel toegankelijk voor minder validen (ook op voorhand verwittigen!)

Thuisblijvers kunnen nog steeds terecht op #NaturalsciencesAtHome voor allerhande activiteiten en wetenswaardigheden.

MEER INFO

Girls Leading in Science is een wedstrijd georganiseerd door Solvay, die tot doel heeft jongeren, en vooral meisjes, aan te sporen om wetenschappelijke of technische carrières te overwegen.

De winnaars van de competitie krijgen hun inschrijvingsgeld voor het eerste jaar hoger onderwijs uitbetaald.

Aan de wedstrijd kunnen teams van 2 tot 5 meisjes (of gemengd) deelnemen. Zij dienen leerlingen te zijn van een 5de of 6de humaniora van een Belgische publieke school.

MEER INFO

De gevolgen van het leven in een stad en de invloed van het gehalte fijnstof en luchtkwaliteit in het algemeen vormen een hot-topic in de recente media.
Niet alleen luchtdeeltjes kunnen bepalend zijn voor de gezondheid, ook warmte is een cruciale factor. Vooral voor dieren die voor hun lichaamstemperatuur afhankelijk zijn van de omgeving, is zich aanpassen van levensbelang. Een manier waarop dit kan is door hun kleur aan te passen.

Spinnen zijn dieren die niet alleen hun temperatuur kunnen regelen, maar veel soorten vertonen ook één van de meest intrigerende gedragingen: het bouwen van een web.
SPIN-CITY, een project van UGent, wil het gebruik van spinnen onderzoeken als natuurlijke barometer voor twee maatschappelijk relevante items: omgevingstemperatuur (via spinkleur) en de grootte van insectenpopulaties (via web).

Met een speciaal ontwikkelde SpinnenSpotter-app (Google Play / App Store) kan je foto’s maken van spinnen en hun webben of kan je specifieke observaties doorgeven. Dit levert ongeëvenaarde onderzoeksresultaten op over de effecten van urbanisatie op deze kenmerken..

MEER INFO

Op de website van SCIENTIAS vind je op een themapagina een bundeling van allerlei wetenswaardigheden over het SARS-CoV-2 virus.

Op een heldere en wetenschappelijk verantwoorde manier worden een hele reeks topics aangekaart, waardoor men een beter inzicht krijgt op de effecten van dit virus en de nefaste gevolgen voor onze samenleving.

Net als ebola, aids, de varkens- en de vogelgriep, behoort Covid-19 tot de zogenaamde zoönosen. Dit zijn aandoeningen die door dieren op mensen worden overgedragen.

In een nieuw rapport van WWF wordt de link blootgelegd tussen het ontstaan van pandemieën, zoals we die vandaag meemaken, en de vernietiging van ecosystemen door de mens. Het rapport wijst op het verband tussen deze vernietiging , de illegale of ongecontroleerde handel in wilde dieren en de verspreiding van zoönosen.

Het HHMI (Howard Hughes Medical Institute) wil via zijn BioInteractive website biologieleerkrachten mogelijkheden aanreiken om hun leerlingen meer bij de behandelde onderwerpen te betrekken.

Dit kan via opdrachten, diverse activiteiten of via beeldmateriaal.

Dankzij een handige zoekmodule vind je in een mum van tijd het gezochte. De opdrachten zijn mooi uitgewerkt en bieden zeker een meerwaarde bij de studie van het betrokken onderwerp.

Ad Meskens, docent wiskunde aan de AP Hogeschool in Antwerpen, maakt gebruik van de actualiteit om exponentiële en gelijkaardige fenomenen in de kijker te plaatsen.

Hij publiceerde een tekst waarin hij via een reeks eenvoudige modellen de leerlingen bewust worden gemaakt van de snelheid waarmee een ziekte om zich heen kan grijpen en wat het gevolg is van de tijdsduur waarin iemand besmettelijk is. Hij leert hen ook in te zien waarom de overheid soms verplicht is tot het nemen van wel zeer draconische maatregelen.

Je kan HIER de integrale tekst downloaden (pdf).

De Nederlandse stercollectie biedt je een enorme hoeveelheid didactisch materiaal dat direct bruikbaar is in je lessen biologie.

Voor elke onderwijsvorm (vmbo, havo, vwo) en leerjaar kan je kiezen uit een reeks thema's. Zo heb je bv. het thema 'Voeding en spijsvertering' in het 6e jaar VWO. Van dit thema kan de vereiste voorkennis opgehaald worden, waarna twee topics behandeld worden: 'Wat is de oorzaak van overgewicht?' en 'Darmflora'.

Als afsluiting krijg je een reeks links naar oefenvragen over het behandelde item.

RIPE (Realizing Increased Photosynthetic Efficiency) is een internationaal project dat tot doel heeft planten zodanig te wijzigen dat ze in de gegeven omstandigheden steeds optimaal aan fotosynthese doen. Om dit te realiseren wordt elk van de 170 stappen van de fotosynthese ontrafeld en wordt gezocht naar middelen om de efficiëntie van de diverse reactieprocessen te verbeteren, rekening houdend met de omstandigheden waarin het gewas moet groeien.

Op de website vind je enkele beloftevolle objectieven waaraan men momenteel aan het werken is. Bespreking van het project na de studie van de fotosynthese is zeker het overwegen waard!

Op de blog van Bill Gates (die het project financieel steunt) staat een artikel over RIPE samen met een interessant filmpje op YouTube.

Op ZOOschool/Antwerpen en op ZOOschool/Planckendael vind je telkens op één plek alles wat je nodig hebt om je klasuitstap én je lessen perfect op elkaar te laten aansluiten. Gratis, eenvoudig en snel te downloaden.

Zo kan je er terecht voor

• kant-en-klare lespakketten
• dierenfilmpjes
• toffe spelletjes, raadsels en knutselideeën
• meer dan 100 dierenfiches
• boeiende en rijkelijk geïllustreerde artikels over dieren
• spannende speurtochten in de ZOO.

Het Japanse 'Earth Life Science Institute' van het 'Tokyo Institute of Technology' heeft een magistrale documentaire geproduceerd, gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten over het ontstaan van ons zonnestelsel, de wordingsgeschiedenis van de aarde en het ontstaan en de evolutie van het leven: "The Whole History of the Earth and Life".

De film start met de vorming van ons zonnestelsel en eindigt met het verdwijnen van de aarde binnen miljarden jaren. Een huzarenstukje van de realisatoren om gans dit gebeuren te visualiseren in iets meer dan 1 uur!

Bekijk HIER de film op YouTube.

Ben je op zoek naar micropreparaten, een stel goede microscopen of naar Eriochroomzwart T?

Heb je eindelijk een budget gekregen voor de aankoop van een set voor datalogging of voor nieuw labomeubilair?

Waar vind je verduisteringsgordijnen voor je lokaal?

Via onze webpagina 'Firma's' vind je in een mum van tijd wat je zoekt. Alle opgegeven firma's hebben ruimschoots hun sporen verdiend en kunnen dadelijk inspelen op je vragen.

In het Jaarboek 2019 van onze vereniging zaten nog een reeks vervelende tik- en spelfouten - deels te wijten aan een overijverige automatische spellingscontrole - en die wisten te ontsnappen aan onze aandacht. Om een voorbeeld te geven: op sommige bladzijden werd CRISPR/Cas 9 plots CRISPER/Cas 9…

We hebben van enkele druilige winterdagen gebruik gemaakt om alles nog eens na te pluizen en te verbeteren. Ook hebben we een index toegevoegd.
De aangepaste versie staat nu online (pdf).

Graag een seintje als je ergens nog onjuistheden opmerkt!

Prof. em. Dr. Guido Persoone, voormalig directeur van het Laboratorium voor Milieutoxicologie aan de Universiteit Gent, heeft een educatieve kit ontworpen waarmee men in klasverband 3 zeer eenvoudige proefjes kan uitvoeren om de negatieve (toxische) effecten aan te tonen van sigarettenpeuken op het leven in bodem en water.

De kit wordt aangeboden tegen de zeer schappelijke prijs van € 15 en heeft als doelpubliek leerlingen van de eerste graad S.O.

Meer informatie vind je op www.antismokingedukit.be. Doordat de website geen certificaat heeft, is het mogelijk dat je browser zegt dat hij onveilig is…

Om je een handje toe te steken (daar zijn we nu eenmaal voor) bij het zoeken naar een geschikt practicum om wat extra leven in je les te brengen, hebben we een nieuwe webpagina ingelast.

Op de pagina 'Practica' bij het menu-item 'Links' presenteren we je een reeks verwijzingen naar websites en documenten, die je moeten helpen bij je keuze.

Wetenschappelijk onderzoek zit in het DNA van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. Wetenschap die beoefend en toegepast wordt in die dierentuinen, maar ook in hun onderzoeksstations in het buitenland, in hun labo, maar bovenal in hun zoölogisch onderzoekscentrum, het 'Centre for Research and Conservation' (CRC).

Surf naar ZOOscience.be voor tal van boeiende verhalen van hun wetenschappers om je lessen extra aantrekkelijk te maken.

Wil je op bedrijfsstage, maar vindt je school moeilijk vervanging? Het Departement Onderwijs en Vorming zorgt ervoor dat een ervaren organisatie tijdens je afwezigheid instaat voor activiteiten die een boost geven aan de ondernemingszin, creativiteit en ondernemerschap van je leerlingen.

De activiteiten sluiten aan bij de nieuwe eindtermen van de 1e graad en de vakoverschrijdende eindtermen van de 2e en 3e graad. Het kost je school niets.

De activiteiten zijn geschikt voor alle studierichtingen en worden ingericht gedurende maximaal 5 werkdagen. Bekijk de informatie

Op de website van Science Books Online kan je honderden biologieboeken gratis downloaden of via het scherm raadplegen.

Het aanbod is zo gevarieerd als het groot is: je vindt er zowel boeken over het skelet van zoogdieren, gepubliceerd op het einde van de 19e eeuw, als werken over DNA-replicatie daterend van 2016.

De Erasmushogeschool Brussel (EhB) zet elke woensdagnamiddag van 14 u tot 20 u haar labodeuren open voor iedereen (+ 13 jaar) met interesse in (bio)wetenschappen.

In het Open BioLab Brussels kun je een eigen project opstarten of deelnemen aan één van de lopende projecten. Het lab beschikt over hoogtechnologische toestellen en materiaal om allerlei experimenten uit te voeren.

MEER WETEN

Op de website van Natuurpunt vind je een reeks webpagina's die je helpen om diverse organismen te herkennen.

De organismen worden opgesplitst in grote groepen zoals vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen, vissen, ongewervelden, planten, zwammen, enz.

Van elke groep worden enkele vertegenwoordigers besproken (foto Natuurpunt).

Science & Plants for Schools is een webstek van The Sainsbury Laboratory van de Universiteit van Cambridge die leerkrachten en studenten een waaier aan middelen biedt, waarmee een beter inzicht in de plantenbiologie kan verworven worden.

Dit gaat van volledig uitgewerkte lessen en practica tot nieuwe inzichten en theorieën in de diverse subdisciplines. Alles is helder uitgelegd en van hoog wetenschappelijk niveau.

Ook mooi meegenomen zijn de kwalitatief hoogstaande posters, schema's en illustraties.

Het Museum voor natuurwetenschappen in Brussel is weerom de locatie voor een unieke tijdelijke tentoonstelling: ANTARCTICA .

De expo brengt ons prachtige beelden die ontdekkers, wetenschappers, filmmakers, fotografen en duikers gemaakt hebben in de buurt van het Franse poolstation Dumont d'Urville.

Je volgt er het team in zijn dagelijkse bezigheden, vanaf de kleedkamers tot onder het zee-ijs. Zo ontdek je de onherbergzame ijswoestijn, waar slechts enkele diersoorten voorkomen, en de wereld onder zee, waar het krioelt van vissen, weekdieren, schaaldieren, koralen …

Het wordt je duidelijk dat Antarctica zeker mooi is, maar ook kwetsbaar.

In een publicatie van de KVAB breken enkele wetenschappers, waaronder Prof. Godelieve Gheysens (UGent), een lans voor een grondige herziening van onze opvattingen t.o.v. genetisch gemodificeerde organismen.

Zij zijn erin geslaagd de complexe materie op een begrijpbare manier uit te leggen en we kunnen je de lectuur van deze brochure dan ook ten zeerste aanbevelen.

Download hier gratis de brochure

Enkele mooie wetenschappelijke illustraties kan je downloaden van een website van het NIH. Mits bronvermelding mag je ze vrij gebruiken voor onderwijsdoeleinden.

Op https://smart.servier.com vind je meer dan drieduizend (!) wetenschappelijke illustraties, mooi gerubriceerd en vrij te downloaden. Gebruik van de illustraties valt onder een CC BY 3.0 licentie, wat inhoudt dat je ze naar eigen goeddunken mag gebruiken en bewerken mits bronvermelding.

Matyra Pryluté is een Litouwse, die een paar jaar terug heeft deelgenomen aan de Internationale Biologieolympiade.

Steunend op de opgedane ervaringen heeft ze een blog gestart met de bedoeling leerlingen te helpen bij de voorbereiding op deze competitie.

Op haar website vind je allerhande theoretische en praktische informatie, bruikbaar op een IBO.

—> Meer informatie

Leerkrachten die met hun leerlingen een biotoopstudie van een vijver willen uitvoeren kunnen op de website van het Limburgs Provinciaal Natuurcentrum twee praktische bundels downloaden: een handleiding voor de leerkracht en en een werkboekje voor de leerlingen.

PlantNet is een gratis applicatie (voor iOS of Android) die reeds sinds 2016 bestaat. De app steunt op een automatisch identificatiesysteem voor planten, gebaseerd op foto's, en dit door vergelijking met een botanische fotodatabank.

Het volstaat met je smartphone een foto te maken van een bloem of een blad van de plant en na een druk op de knop krijg je een aantal mogelijkheden, waartussen je (meestal) zeer snel jouw exemplaar herkent.

Via de website kan je ook door het invoeren van een afbeelding met een computer of tablet de plant determineren.

Ben je op zoek naar een alternatief voor de determinatie van een plant m.b.v. een klassieke gedrukte flora, dan kan je dit moeiteloos met de online Flora van Nederland, die toelaat op een eenvoudige manier meer dan 500 planten op naam te brengen.

Dat het gros van de beschreven planten ook in België voorkomt is natuurlijk mooi meegenomen!

Een uitgebreide reeks mogelijkheden om het menselijk lichaam te verkennen vind je op de Amerikaanse website Inner Body. Alles is zeer verzorgd en met een mooie lay out.

De leerlingen zullen het interactief karakter van de website zeker op prijs stellen.

In de Jaarboeken 2010 t.e.m. 2014 verschenen 5 artikels over de verklaring van de Nederlandse namen van planten die frequent voorkomen in Vlaanderen.

Deze artikels werden door de auteur herzien en in één geheel samengebracht: de hoofdwoorden zijn alfabetisch gerangschikt, bepaalde uitweidingen zijn weggelaten en ook de afbeeldingen werden achterwege gelaten. Een klapper met betrekking tot de Nederlandse en de wetenschappelijke namen is nu opgenomen.

Zo kwam een nieuw werk tot stand met als hoofdtitel "PLANTENNAMEN NADER TOEGELICHT" en als ondertitel "De verklaring van de Nederlandse namen van de in Vlaanderen meest voorkomende planten".


Bekijk hier de publicatie (pdf)

Met hun grote verscheidenheid en gevarieerde ecologie zijn vlinders waardevolle indicatoren van de kwaliteit van ons leefmilieu. Met slechts een paar ingrepen kan je het aantal vlinders in je (school)tuin al aanzienlijk vergroten.

Op de website van Natuurpunt vind je niet alleen meer tips, maar je kan er ook een gratis e-book downloaden om van je tuin een vlinderparadijs te maken.

De uitgever van het gerenommeerde tijdschrift 'nature' heeft een aparte website 'Scitable', waarop hij leraars gratis studiemateriaal aanbiedt. De kwaliteit van het aangebodene correspondeert met de kwaliteit van het tijdschrift en verdien alle lof voor de duidelijke uitleg en de talrijke verhelderende illustraties en schema's. Kortom een goudmijn voor collega's van de derde graad en het hoger onderwijs.

Overtuig jezelf!

Het AfricaMuseum in Tervuren is 5 jaar gesloten geweest voor grote renovatiewerken. De oppervlakte is bijna verdubbeld. De architectuur is vernieuwd en de tentoonstelling is volledig aangepast.

De prijspolitiek werd bijgevolg gewijzigd. Het normaal tarief voor volwassenen is € 12 . De toegang is gratis voor jongeren tot 18 jaar en voor onderwijzend personeel is een zeer verlaagd reductietarief (€ 4) voorzien. 

Op vertoon van de lidkaart is dus geen gratis toegang meer mogelijk zoals vroeger, maar zal het verlaagd tarief van € 4 toegepast worden.

Op onze downloadpagina vind je een overzicht van alle documenten, die sinds 1978 in onze Jaarboeken werden gepubliceerd. Via een gesofisticeerde zoekmachine kan je zoeken op een trefwoord in de titel, op de auteursnaam of op het jaar van publicatie. Heb je gevonden wat je zocht, en is het artikel gepubliceerd NA 2007, dan kan je het ook direct bekijken.

Iedere editie van dit Nederlands tijdschrift behandelt de nieuwste inzichten over een actueel thema. Voor je lessen biologie pikken we er enkele onderwerpen uit: Fotosynthese 2.0, Epigenetica, DNA-sequencing, Immuunsysteem……

Op de website vind je een lijst van alle behandelde onderwerpen. Elk themanummer is afzonderlijk verkrijgbaar.